Waarom zijn er zoveel verschillende stekkers en stopcontacten?

Waarom zijn er zoveel verschillende stekkers en stopcontacten?

Een broodrooster uit 1909 met een lampfittingconnector.

Toen elektriciteit de intrede deed in de huiskamers, werd die enkel en alleen gebruikt voor verlichting. Al snel werd het echter duidelijk dat elektriciteit evengoed gebruikt kon worden voor verwarmingskachels of huishoudelijke toestellen en dus moest er ook een connector ontworpen worden om die toestellen aan te sluiten. De eerste stekker en contactdoos, uitgevonden door TT Smith, zagen het daglicht in 1883.

In die tijd hanteerden veel Amerikaanse elektriciteitsleveranciers een dubbel tariefsysteem waarbij de kostprijs voor verlichting lager was dan voor andere doeleinden. Het spreekt dan ook voor zich dat behoorlijk wat mensen de tweepinsstekkers van o.a. stofzuigers en haardrogers vervingen door connectoren die gewoon via de lampfitting werden aangesloten. Op de foto zie je een broodrooster met zo’n connector.

Toen de nood aan veiligere systemen groeide, werd een aardcontact aan de stekkers toegevoegd, waardoor er rechtstreekse verbinding met de aarde ontstond.

Misschien wordt deze stekker (type N) ooit wel de wereldwijde standaard?

De reden waarom de wereld nu opgescheept zit met maar liefst 15 verschillende soorten stekkers en wandcontactdozen, ligt voornamelijk aan het feit dat heel wat landen liever een eigen stekker wilden ontwerpen, in plaats van eenvoudigweg de Amerikaanse stekkers en stopcontacten te gebruiken. Nu ja, eigenlijk hadden ze achteraf gezien wel gelijk: de onstabiele, onvast zittende Amerikaanse stekkers (vooral type A dan toch) zijn behoorlijk onveilig vanwege hun bijna prehistorische ontwerp. In Europa hebben we de twee meest veilige systemen ter wereld (type E/F en type G), maar de stekkers zijn jammer genoeg ontzettend lomp en groot.

De Internationale Elektrotechnische Commissie (IEC) is de internationale normalisatieorganisatie die instaat voor alles wat elektriciteit aangaat. Zij hebben jarenlang geprobeerd om een eenvormige standaardstekker te ontwerpen en in te voeren, maar keer op keer gooiden politieke en economische kwesties roet in het eten. In 1986 zag de standaardstekker (type N) dan toch eindelijk het levenslicht, maar bij de meeste landen was het enthousiasme ver te zoeken en het ontwerp leek een stille dood te gaan sterven. In 2007 besliste Brazilië echter om het stekker- en stopcontactensysteem dat de IEC 21 jaar eerder had ontworpen, wettelijk te gaan verplichten. Op die manier wou het Zuid-Amerikaanse land een eind maken aan de heersende “iedereen-doet-maar-wat-situatie” waarbij het geen uitzondering was als je als Braziliaan in je huis vier verschillende (incompatibele) types wandcontactdozen had.

Veel Latijns-Amerikaanse, Afrikaanse en Aziatische landen zitten eigenlijk met hetzelfde probleem als Brazilië vroeger. Dat je dan als land het internationale stekkertype N als standaard invoert (of een ander veilig en liefst veelgebruikt stekkersysteem, zoals F, G of I), is uiteraard helemaal logisch. Maar sommige landen vinden blijkbaar dat je niet hoeft te leren uit de fouten uit het verleden: in 2006 vond Thailand het nodig om een eigen, compleet nieuw stekkersysteem te ontwerpen! Het moet gezegd: de Thaise stopcontacten zijn wel compatibel met onze platte eurostekker (type C), maar toch… Dit is écht een gemiste kans.

De kaart hieronder toont duidelijk waar welke soorten stekkers/stopcontacten gebruikt worden in de wereld. De rode landen gebruiken stekkers van het type A & B, de donkerblauwe landen gebruiken net zoals in de Benelux de types C & E/F, bruine landen gebruiken type D, zeegroene landen hebben het Britse systeem (type G), Israël heeft als enige de types C & H, de gele landen hebben het Australische I-systeem, zwarte landen gebruiken C & J, de oranje landen gebruiken types C & L, de purperen landen gebruiken het Zuid-Afrikaanse systeem (type M), de lichtblauwe landen hebben de internationale standaard type N in combinatie met type C, en het lichtgroene Thailand gebruikt als enige de types C & O. Hou wel in je achterhoofd dat deze kaart een sterk vereenvoudigde weergave van de realiteit is en dat alleen het meestvoorkomende stekker- en stopcontactensysteem getoond wordt. In sommige landen worden meerdere systemen door elkaar gebruikt. Als je alles in detail wil weten, klik dan hier voor een exhaustief overzicht van alle gebruikte contactdoos- en stekkertypes, geordend per land.

Voor een gedetailleerde landenlijst met stekkers, stopcontacten en voltages, klik je hier.

Via deze link kom je te weten waarom de netspanning niet overal ter wereld dezelfde is.

Klik hier om te weten te komen waarom we niet allemaal dezelfde soort stekker gebruiken.