Stekker & contactdoos Type D

TYPE D

Type D wordt bijna uitsluitend gebruikt in India en Nepal. (Klik hier voor een lijst van alle andere landen die type D gebruiken)

Tot 1947 waren types D en M standaard in Groot-Brittannië en dat zijn ook de types die de Britten geëxporteerd hebben naar hun ex-kolonies, zoals India, Sri Lanka, Nepal en Namibië. Beide soorten stekkers hebben drie pinnen die in een driehoekig patroon zijn geplaatst, maar ze zijn niet onderling uitwisselbaar. Type D is heeft dunnere en kleinere pinnen dan type M en kan een stroomsterkte van maximaal 6 ampère aan. De aardpen in het midden is 20,6 mm lang en heeft een diameter van 7,1 mm. De fase- en de nul-pin hebben een diameter van 5,1 mm, zijn 14,9 mm lang en hun middelpunten staan 19,1 mm uit elkaar. De aardpen in het midden staat 22,2 mm verwijderd van de denkbeeldige lijn die de twee buitenste pinnen met elkaar verbindt. Voor zwaardere elektrische toestellen zoals wasmachines, wordt geopteerd voor type M, dat grotere en dikkere pinnen heeft en een stroomsterkte van 16 A aankan. Af en toe vind je in India, Nepal en Pakistan stopcontacten waarin zowel stekkers van het type D als M passen.

Echt veilig is het niet, maar stopcontacten van het type D zijn onbedoeld compatibel met een aantal Europese stekkers. In de eerste plaats met de ongeaarde C-stekker: alhoewel de middelpunten van de pinnen van C-stekkers wat dichter bij elkaar staan dan die van D-stekkers (17,5 mm aan de uiteinden / 18,6 mm aan de basis vs 19,1 mm), kan je zonder problemen een Europese C-stekker in een type D-contactdoos pluggen dankzij de buigbaarheid van de pinnen. Wel is het zo dat een eurostekker niet volledig in een type D-stopcontact kan worden gestoken, omdat de pinnen langer zijn dan bij D-stekkers (19 mm vs 14,9 mm). Vandaar dat stekkers van het type C soms niet goed contact maken en dat er soms vonken overspringen als de stekker in het stopcontact wordt gestoken, iets wat in sommige gevallen tot kortsluiting kan leiden.

Hoewel een C-stekker en een D-stopcontact nog enigszins als een ‘werkbare’ (maar wel onveilige) combinatie zou kunnen worden bestempeld, gaat die vlieger helemaal niet op voor het gebruik van onze geaarde E- of F-stekkers in combinatie met een D-contactdoos. De middelpunten van de pinnen van E- en F-stekkers staan dichter bij elkaar dan bij die van type D (19 mm vs 19,1 mm), maar in tegenstelling tot bij type C zijn de pinnen bij type E en F niet buigbaar. Dit wil dus zeggen dat je de stekker in het stopcontact moet wringen of hem er zelfs letterlijk in moet slaan. Het behoeft geen betoog dat dit soort oneigenlijk gebruik enorm gevaarlijk is. Eerst en vooral zijn E- en F-stekkers niet geaard wanneer ze in een D-contactdoos gestoken worden, terwijl dat veiligheidshalve wel het geval zou moeten zijn. Met andere woorden, het zou goed kunnen zijn dat er af en toe vonken uit het stopcontact springen en dat de zekeringen geregeld eens doorslaan. Bovendien zijn de pinnen van E- en F-stekkers langer dan die van D-stekkers (19 mm vs 14,9 mm), waardoor de pinnen niet helemaal in de contactdoos zitten en over een afstand 4,1 mm bloot liggen. Als je dan de fase-pin aanraakt, krijg je gegarandeerd een elektrische schok. Bij een C-stekker heb je dat risico niet, omdat de pinnen aan de basis een isolerend plastic omhulsel hebben.

Niettegenstaande type D tegenwoordig alleen nog in India, Sri Lanka, Nepal en Namibië gebruikt wordt, kan je soms nog eens zo’n contactdoos tegenkomen in hotels en theaterzalen in Groot-Brittannië en Ierland. Probeer daar vooral niets op aan te sluiten, want waarschijnlijk gaat het om een speciaal apart circuit dat gebruikt wordt voor gelijkstroom (DC) of om speciale lampen op aan te sluiten.

Bij dit soort stekkers kunnen kleine kinderen makkelijk met hun vingertjes aan het metaal komen terwijl de stekker nog half in de contactdoos zit. De pinnen bestaan immers van boven tot onder uit metaal, en hebben geen plastic “jasje” onderaan zoals bij C-, G-, I-, L- en N-stekkers. Stopcontacten van het type D hebben de twijfelachtige eer tot de meest onveilige ter wereld te behoren.